ارزیابی نظام مدیریت ایمنی بیمار در بخش مراقبت های ویژه

  زمینه: پیچیدگی وضعیت بالینی، عدم هوشیاری بیماران و وجود تجهیزات فراوان، بخش مراقبت­های ویژه را یکی از مستعدترین بخش­ها برای وقوع آسیب و رویداد ناخواسته برای بیماران ساخته است.   هدف: مطالعه به منظور ارزیابی نظام مدیریت ایمنی بیمار در بخش مراقبت­های ویژه بیمارستان­های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران انجام شد.   مواد و روش­ها: این پژوهش توصیفی در سال 1390 در 9 بیمارستان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام شد که بخش مراقبت ویژه داشتند. جهت شناسایی وضع عمومی موجود در فضای این بیمارستان ­ ها از پیمایش ساختاری ارزیابی ایمنی بیمار استفاده شد. حجم نمونه شامل 54 نفر از کارکنان، مدیران ارشد و میانی و بیماران و همراهان آن­ها بود که مورد مصاحبه قرار گرفتند. برای شناخت اختصاصی بخش مراقبت ویژه از نظر ایمنی بیماران، از روش تحلیل شکست­ها و آثار آن­ها ( (FMEA به صورت بحث گروهی در گروه بالینی بخش مراقبت ویژه و برای طراحی نظام مدیریت ایمنی بیمار از منطق ولره ( volere ) بر مبنای شناسایی نیازمندی­های کارکردی و غیرکارکردی نظام جدید بهره گرفته شد.   یافته­ها: میانگین کل جامعه آماری در مورد 6 مؤلفه اصلی پرسش ­ نامه (شامل فرهنگ ایمنی، رهبری ایمنی، مشارکت بیمار و خانواده، گزارش­دهی خطاها و رخدادهای ایمنی، فن­آوری و محیط و آموزش ایمنی) پایین­تر از حد مورد انتظار بود. پاره­ای از شکست­های شناسایی شده در روش تحلیل شکست­ها و آثار آن­ها برای بخش مراقبت ویژه عبارت بودند از: اشتباه در پذیرش و ترخیص بیمار، اشتباه­های دارویی، سقوط بیمار و بالا بودن عفونت در بخش . بالاترین امتیاز محاسبه شده براساس عدد اولویت خطر RPN) ) بالا بودن عفونت در بخش و پایین­ترین امتیاز مربوط به تعویض مرتب لوله تراشه و لوله­گذاری پشت سر هم به دلیل ناتوانی در باز کردن راه هوایی بیمار بود. آشنایی و مسؤولیت­پذیری گروه بالینی، مدیران و کارکنان بیمارستانی در قبال ایمنی بیماران کم بود و ریشه بسیاری از آسیب­ها و رویدادهای ناخواسته در بخش مراقبت ویژه، به مسایل سازمانی و مدیریتی بر می­گشت.   نتیجه­گیری: با توجه به یافته­ها، نیاز به طراحی نظام مدیریت ایمنی بیمار در بخش مراقبت ویژه به شدت احساس می­شود و نظام پیشنهادی حاصل از این پژوهش به همه بخش ­ های مراقبت ویژه قابل تعمیم است.